Rất nhiều lần tôi nghe bà kể chuyện, bà thường kể rằng những năm thời kỳ bao cấp người nông dân thường không có đủ gạo để ăn cho no cái bụng nên họ phải bồi độn thêm những loại lương thực khác vào mỗi khi nấu cơm cho cả nhà ăn được thêm no phần nào.
Cơm độn ngô, khoai, sắn… những món ăn đó đối với những ai từng sống dưới thời bao cấp giờ đây đã trở thành một nét hoài niệm không thể nhòa phai.
Tình trạng cơm độn từng kéo dài đến nửa thế kỷ, ít nhất ở miền Bắc, trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Mỹ và chống Pháp và nhiều năm Bao cấp tiếp theo. Người ta ăn cơm độn nhiều đến mức có thể chế nhiều loại cơm độn ăn còn ngon hơn cơm gạo thuần túy. Hoặc thái khoai sắn tươi độn trực tiếp vào nồi cơm, hoặc thái khoai sắn phơi khô rồi bẻ nhỏ rắc vào nồi cơm khi sắp cạn. Hoặc rắc bột ngô ghế với cơm. Tỷ lệ độn có khi từ 70 – 80%, thậm chí có lúc nghèo độn hầu hết sắn khoai trong nồi cơm và dồn cơm vào một chỗ cho bà chửa hoặc trẻ ít tháng.
Ngày nay, khi cuộc sống được cải thiện cơm đủ no và có thêm nhiều của cải dư thừa thì người ta lại hồi tưởng và coi những món ăn độn xưa kia từng khiến bao người chán ngán trở thành món ăn ngon, lạ được ưa thích. Qua những câu chuyện bà kể thực sự thu hút và khiến tôi cũng muốn được ăn món ăn độn mà bà và bao người trước đây đã từng ăn để có thể có một chút trải nghiệm nét xưa một thời đã qua của dân tộc.
